MARK TWAIN - Nhà văn khôi hài, tiểu thuyết gia và nhà diễn thuyết nổi tiếng nước Mỹ

Samuel Langhorne Clemens (được biết đến với bút hiệu Mark Twain; 30 tháng 11, 1835 – 21 tháng 4, 1910) là một nhà văn khôi hài, tiểu thuyết gia và là nhà diễn thuyết nổi tiếng của Mỹ. Ông sinh ra vào chính ngày sao chổi Halley xuất hiện năm 1835 và mất đúng vào lần sao chổi xuất hiện lần sau, năm 1910.

Cuộc đời của Mark Twain

Mark Twain là nhà văn khôi hài bậc nhất của Hoa Kỳ, là tiểu thuyết gia rất sáng tạo và hấp dẫn do nơi sinh của ông thuộc về miền đất được coi là trái tim của Hoa Kỳ, gần vùng biên giới và ngay tại bờ sông Mississippi và con sông lớn này đã nối hai miền bắc và nam.

Mark Twain có tên thật là Sam Langhorne Clemens, chào đời vào ngày 30 tháng 11 năm1835 tại Florida, thuộc tiểu bang Missouri, và là đứa con thứ sáu. Cha của Sam là ông John Marshall Clemens là một luật sư, đã rời khỏi tiểu bang Virginia để sang định cư tại Missouri còn bà mẹ Jane Lampton Clemens là người từ tiểu bang Kentucky. Đây là một gia đình không giàu có nhưng cho các con được sống tự do, thoải mái. Vào thời kỳ đó, cả hai tiểu bang Missouri và Kentucky đều là tiểu bang duy trì chế độ nô lệ. Năm 1821, Missouri được nhận vào Liên Bang Hoa Kỳ.

Khi lên 4 tuổi tức là vào năm 1839, gia đình của Sam Clemens dọn về Hannibal, một thị xã nhỏ nằm về phía tây trên bờ sông Mississippi. Hannibal cách thành phố lớn Saint Louis 120 dặm về phía bắc. Dân số của thị xã này vào khoảng 1.000 người, một nửa là nô lệ và những người da đen nào không có đủ giấy tờ đều bị bắt. Nhiều người nô lệ da đen bị bán cho các đồn điền thuộc phía Nam trong các tiểu bang như Louisiana,Georgia… Sam Clemens trải qua tuổi trẻ tại thị xã Hannibal, đã từng bơi lội trên sông, chơi đùa trong các cánh rừng hay trên các hòn đảo của dòng sông và đọc các cuốn truyện phiêu lưu mạo hiểm.

Mississippi là một dòng sông rất lớn, nối miền bắc với các thành phố phía nam như Memphis và New Orleans, và do con sông Ohio hội nhập lại, người dân có thể đi tới Cincinnati và các thành phố khác thuộc miền đông. Từ các phong cảnh, kinh nghiệm và kỷ niệm với dòng sông này, tác giả Mark Twain đã viết ra nhiều tác phẩm danh tiếng.

Năm 1847, người cha qua đời, Sam Clemens tới học nghề với người anh tên là Orion, người này có một nhà in và một tờ báo. Vào thời bấy giờ, thợ in không phải là một nghề kiếm nhiều tiền, Sam đã từng đi làm công tại nhiều thành phố như Keokuk hay New York, đã mơ tới xứ Nam Mỹ để đi tìm vàng, mơ tới các cách làm giàu nhanh chóng.

Sam Clemens tới học nghề lái tàu với ông Horace Bixby vào năm 1857 và đã ưa thích nghề mới này hơn tất cả các nghề khác đã từng làm trước kia. Vào thời kỳ đó, thuyền trưởng lái tàu trên sông là một người đứng sau bánh lái và nhiều phong cảnh đẹp của dòng sông đã hiện ra trước mắt, thời gian khác nhau trong ngày lại có các cảnh trí khác nhau, với các khúc sông quanh co chứa nhiều phong cảnh thay đổi từ mùa này sang mùa khác. Các kinh nghiệm và kỷ niệm của quãng đời học nghề lái tàu này đã được tác giả Mark Twain mô tả trong cuốn truyện "Đời sống trên dòng sông Mississippi" (Life on the Mississippi).

Sam Clemens lấy được bằng lái tàu trên sông vào năm 1859 nhưng rồi Nội chiến Hoa Kỳ đã xảy ra, khiến cho việc lưu thông trên sông Mississippi bị chấm dứt. Trong thời Nội Chiến, Sam Clemens đã tham gia vào Lực Lượng Quân Sự Miền Nam nhưng sau ba tuần lễ, đã đào ngũ, trốn đi theo nghề đào mỏ bạc tại tiểu bang Nebraska, rồi lang thang từ thị xã này qua thành phố kia và cuối cùng tới tiểu bang Nebraska, định cư tại thị xã Virginia City. Sam Clemens bắt đầu viết bài cho tờ báo Territorial Enterprise của thị xã này.

Vào năm 1863, Sam Clemens dùng bút hiệu "Mark Twain", có nghĩa là "sâu 2 tầm", do từ các kỷ niệm lái tàu trên dòng sông Mississippi. Sau lần cãi nhau với chủ bút tờ báo, Mark Twain rời Nebraska và dọn qua tiểu bang California vào mùa xuân năm 1864. Từ năm 1865, danh tiếng đã tới với Mark Twain sau khi ông cho xuất bản cuốn truyện "Con ếch hay nhảy của quận hạt Calaveras" (the Jumping Frog of Calaveras County). Khi công ty Tàu Thủy Thái Bình Dương (the Pacific Steamboat Company) khánh thành tuyến đường thủy giữa thành phố San Francisco và các hải đảo Hawaii, thời bấy giờ còn được gọi là các đảo Sandwich (the Sandwich Islands), Mark Twain được tờ báo The Sacramento Union phái đi làm phóng sự. Mark Twain đã viết một loại bài châm chọc các du khách. Mark Twain đã đưa lối văn đàm thoại (colloquial speech) vào cách hành văn Mỹ và nhờ các truyện ngắn, ông đã nổi danh là một nhà viết văn khôi hài (humorist), chuyên chế giễu các phong tục, tập quán và các định chế của xã hội đương thời và ông được xếp hạng cùng với các nhà văn như Bret Harte, Artemus Ward và Petroleum V. Nasby. Đây là các nhà văn rất nổi tiếng về các câu chuyện dân gian, viết bằng giọng văn có chứa đựng các thổ ngữ và nhiều chi tiết hài hước.

Năm 1867, Mark Twain thực hiện một chuyến du lịch qua châu Âu và miền Đất Thánh Palestine bằng con tầu thủy Quaker City. Các bức thư kể về chuyến du lịch này, gửi cho tờ báo Alta California tại thành phố San Francisco và tờ báo New York Tribune tại thành phố New York, được gom lại và xuất bản vào năm 1869 thành cuốn truyện "Các kẻ ngây thơ ở nước ngoài" (The Innocents Abroad). Qua cuốn này, Mark Twain đã chế giễu sự điên khùng của nhiều du khách Mỹ đã phải băng qua đại dương để đi coi các ngôi mộ của những người đã chết trong khi còn rất nhiều thứ đang sống, đáng coi hơn tại Hoa Kỳ. Tác giả Mark Twain cũng viết khôi hài về các cảnh nhìn thấy, về các tập quán nghịch lý của các quốc gia đã đi qua và so sánh Hoa Kỳ là một đất nước sống động, đang phát triển, trái ngược với châu Âu là một miền đất đang thoái hóa, suy tàn. Tác phẩm của ông đã khiến ông nổi tiếng và được nhiều người tôn trọng, đồng thời các nhà văn Miền Tây Hoa Kỳ không còn bị coi thường như trước kia.

Do là một nhà văn nổi tiếng, Mark Twain kết hôn vào năm 1870 với cô Olivia Langdon, thuộc một gia đình giàu có và danh giá. Các kỷ niệm và cách tán tỉnh người đẹp của thời kỳ này được lưu dấu trong các bức thư mà Mark Twain viết cho Olivia và cho các bạn của cô nàng, rồi về sau thể hiện qua lối ve vãn của Tom đối với Becky trong tác phẩm "Tom Sawyer". Sau đám cưới 5 năm, Mark Twain rời gia đình về thành phố Elmira, thuộc tiểu bang New York, rồi dọn sang cư ngụ tại thành phố Hartford thuộc tiểu bang Connecticut vào năm 1871. Tại nơi sau này đã ra đời các người con của Mark Twain: con trai Langdon chết non vào năm 1872, sau đó là ba cô con gái Susy, Clara và Jean, chào đời trong các năm từ 1872 tới 1880. Vào năm 1874, gia đình Mark Twain dọn về một căn nhà sang trọng 19 phòng tại Hartford.

Tại thành phố Hartford, Mark Twain đã làm quen được một số nhân vật trong giới văn học, trong số này có William Dean Howells là một tác giả danh tiếng và chủ nhiệm của tờ nguyệt san "The Atlantic Monthly". Howells đã sớm nhận ra tài năng hài hước của Mark Twain, ông đã khuyến khích nhà văn trẻ phát triển biệt tài đó bằng cách cố vấn và trợ giúp cho tờ nguyệt san Atlantic.

Trong 20 năm trường sống tại thành phố Hartford hay tại Quarry Farm gần thành phố Elmira, New York, Mark Twain đã viết rất nhiều và các bài viết được phổ biến qua các tạp chí văn học xuất bản tại hai thành phố Boston và New York.

Sau cuốn "Sống thiếu thốn" (Roughing It) kể về cuộc đời của một người thợ mỏ và một nhà báo, cuốn tiểu thuyết đầu tiên của Mark Twain là "Thời Kỳ Vàng Son" (The Gilded Age, 1873). Tác giả đã viết cuốn này chung với Charles Dudley Warner, một người bạn và một nhà văn sống tại Hartford. Cuốn "Thời Kỳ Vàng Son" nói về các thập niên sau Cuộc Nội Chiến qua đó tác giả châm chọc tính ích kỷ và các cách kiếm tiền phổ thông của thời bấy giờ.

"Những cuộc phiêu lưu của Tom Sawyer" (The Adventures of Tom Sawyer, 1876) được coi là hồi ký của Mark Twain và tác giả mô tả Tom Sawyer, anh bạn Huck Finn và tên gian ác Injun Joe cũng như làng St. Petersburg nhờ các kỷ niệm sống tại Hannibal khi trước.

"Đi nước ngoài" (A Tramp Abroad, 1880) được viết ra từ chuyến du lịch châu Âu của tác giả vào năm 1878. Cuốn truyện này kể lại các chuyến đi qua các nước Đức, Thụy Sỹ và Ý và qua đó, tác giả đã pha trộn các truyền thuyết, chuyện kể, chuyện khôi hài và các nhân vật địa phương để chế giễu nhẹ nhàng các sách du lịch và nền văn hóa tại châu Âu.

"Hoàng Tử và kẻ nghèo" (The Prince and the Pauper, 1882) dùng khung cảnh nước Anh vào năm 1550, mô tả sự trao đổi nhân dạng giữa Hoàng Tử Edward-6 của nước Anh và đứa trẻ nghèo hèn tên là Tom Canty. Cuốn truyện này đã làm vừa lòng một số độc giả thuộc vùng Tân Anh Cát Lợi nhưng một số người khác lại bất mãn vì họ ưa thích loại truyện đã xuất bản trước kia.

"Đời sống trên dòng sông Mississippi" (Life on the Mississippi, 1883) mô tả về lịch sử, truyền thuyết, khung cảnh, con người của các con tàu thủy, của các thành phố dọc theo con sông Mississippi. Tác giả Mark Twain đã kể rõ về những ngày lái tàu của mình khi trước từ chương 4 tới chương 17. Các chương này trước kia đã được phổ biến trên tờ nguyệt san Atlantic vào năm 1875 qua loạt bài "Thời xưa trên dòng sông Mississippi" (Old Times on the Mississippi).

"Các cuộc phiêu lưu của Huckleberry Finn" (The Adventures of Huckleberry Finn) được coi là tác phẩm danh tiếng nhất của Mark Twain, được xuất bản tại nước Anh vào năm 1884 và Hoa Kỳ vào năm 1885, và là phần tiếp của cuốn "Tom Sawyer". Cuốn truyện này mô tả các cuộc phiêu lưu của hai đứa trẻ trốn nhà, là Huck Finn và một em nô lệ da đen tên là Jim. Tom Sawyer cũng xuất hiện lại trong một số chương với trò khôi hài cố hữu. Trong truyện, Mark Twain đã dùng thứ ngôn ngữ hiện thực (realistic language) thêm vào là nhiều loại thổ ngữ (dialects) làm cho sống động các nhân vật. Các lối hành xử thiếu đạo đức, lời nói vô hạnh nhất thời của nhân vật Huck Finn và cách dùng văn phạm thiếu thận trọng của tác giả trong tác phẩm, đã làm cho một số độc giả bất mãn. Thư viện công lập Free Public Library đã cấm cuốn truyện này vào năm 1885. Ngoài ra, một số độc giả còn phản đối Mark Twain vì cho rằng ông đã chấp nhận chế độ nô lệ, lời văn mang tính kỳ thị và đã dùng chữ "nigger" (kẻ nô lệ dơ bẩn). Thực ra đối với thời bấy giờ, Mark Twain là một người tiến bộ về vấn đề chủng tộc và các chủ đề sâu xa viết về Huckleberry Finn đã bàn tới sự bình đẳng căn bản và khát vọng toàn cầu của mọi người thuộc mọi chủng tộc.

Cuối cùng, tác phẩm "Người Mỹ trong Triều Đình của Vua Arthur" (A Connecticut Yankee in King Arthur's Court, 1889) đã trình bày một nhân vật khác nhiều màu sắc. Đây là người đốc công trong xưởng kim loại từ Hartford, Connecticut, tên là Hank Morgan. Nhờ quỷ thuật, Morgan thấy mình được sống tại nước Anh vào khoảng năm 500 sau Công nguyên, nên đã quyết định cải tổ xã hội Anh bằng cách đưa vào đó các lợi ích về kinh tế, tri thức và đạo đức của các năm 1800. Nhưng trước các cải cách và hoạt động từ thiện, đám đông quần chúng ngu dốt, cố vấn do giới Hiệp Sĩ và Tu Sĩ mê tín, đã nổi lên lật đổ Nhà Vua nước Anh. Qua các sự kiện xảy ra trong truyện, tác giả đã gián tiếp chế nhạo các thái độ tôn kính của một số tác giả đối với các Hiệp Sĩ Bàn Tròn, đồng thời Mark Twain cũng đưa ra một số câu hỏi về giá trị của nền văn hóa đương thời tại Hoa Kỳ.

Vào thập niên 1880, Mark Twain đã thiết lập và điều hành một công ty xuất bản cho riêng mình cũng như tìm cách đầu tư vào vài phạm vi thương mại khác, đặc biệt là việc chế tạo máy in do người phát minh tên là Paige. Trong các năm từ 1881 tới 1894, Mark Twain đã lỗ vốn gần 200,000 mỹ kim đầu tư vào thứ máy in kể trên, vì các thay đổi về kiểu mẫu, đặc tính đã đưa tới thất bại. Tháng 4 năm 1894, công ty ấn loát của Mark Twain phải tuyên bố phá sản rồi từ tháng 1 năm 1895, nhà văn bị ô danh vì không trả được nợ. Nhưng nhà văn đã tìm cách phục hồi tài sản bằng cách đi diễn thuyết, có khi thu được 1,000 đô la Mỹ mỗi lần và ông đã từng thực hiện nhiều chuyến đi được quảng cáo rầm rộ, tới cả các thành phố xa xôi thuộc Ấn Độ, Nam Mỹ và châu Úc. Mark Twain kết bạn với các nhân vật danh tiếng, giàu có như Andrew Carnegie, William Rockfeller và được trao tặng các văn bằng danh dự tại Đại học Yale vào năm 1901, Đại học Missouri vào năm 1902 và Đại học Oxford vào năm 1907. Tác giả Mark Twain là một nhân vật quốc tế, thường mặc bộ âu phục màu trắng mang vẻ phô trương, hút thuốc xì gà, với các bài nói chuyện hàm chứa nhiều chỉ trích xã hội một cách cay đắng và các bài văn này về sau được phổ biến qua các tác phẩm "Người ngồi trong bóng tối" (The Person sitting in the Darkness, 1901) và "Độc Thoại của Vua Leopold" (King Leopold 's Soliloquy, 1905).

Sau khi đã phục hồi được các vấn đề tài chính vào năm 1898, Mark Twain lại gặp các thảm cảnh trong đời sống gia đình. Người con gái lớn nhất Susy qua đời vào năm 1896 vì bệnh đau màng óc trong khi cha mẹ và em Clara đang ở nước ngoài. Năm 1903, Mark Twain bán đi ngôi nhà thân thương tại Hartford vì những kỷ niệm về Susy. Tới ngày 5 tháng 6 năm 1904, bà vợ Olivia cũng lìa đời vì bệnh tim rồi người con gái út tên là Jean, trước kia mắc bệnh kinh phong, cũng chết vào ngày 24 tháng 12 năm 1909.

Mặc dù các khó khăn tài chính và thảm cảnh gia đình trong các năm cuối đời, Mark Twain vẫn thu xếp để viết văn. Các tác phẩm cuối đời của ông gồm "Người Mỹ đòi quyền lợi" (The American Claimant, 1892) viết về một nhân vật không thực tế là đại tá Mulberry Sellers. Cuốn tiểu thuyết này được căn cứ vào vở kịch không thành công mà tác giả đã soạn ra cùng với nhà phê bình William Dean Howells vào năm 1883. Một tiểu thuyết trinh thám khác có tên là "Bi Kịch của Pudd'nhead Wilson" (The Tragedy of Pudd'nhead Wilson, 1894) bàn tới thành kiến chủng tộc (racial prejudice), một vấn đề quan trọng của xã hội Mỹ. "Nhớ về Joan of Arc" (Personal Recollections of Joan of Arc, 1896) là một cuốn tiểu sử (biography) dựa vào các tài liệu lịch sử. Mark Twain cũng kể lại những kinh nghiệm trong các chuyến đi diễn thuyết tại nước ngoài vào năm 1895, 1896 qua cuốn tiểu thuyết "Theo Đường Xích Đạo" (Following the Equator, 1897) trong khi cuốn truyện ngắn "Kẻ tham nhũng tại Hadleburg" (The Man that Corrupted Hadleburg, 1899) đã chế giễu các nhà lãnh đạo tự phụ của một thành phố. Các tác phẩm của Mark Twain càng về sau, càng mất dần tính khôi hài của thời tuổi trẻ và bộc lộ cách nhìn bi quan hơn do tác giả nghi ngờ các loại tôn giáo, do tác giả nhận ra các động lực chính của con người là lòng ích kỷ.

Đại Văn Hào Mark Twain qua đời vì bệnh tim vào ngày 21 tháng 4 năm 1910, để lại nhiều bản thảo kể cả một cuốn tự thuật lớn và dở dang.

Dù cho thất vọng trước cuộc đời, Đại Văn Hào Mark Twain vẫn nổi danh là một nhà văn khôi hài bởi vì ông đã nhìn thấy trong các hình ảnh rực rỡ và lãng mạn của xã hội, các tập quán và định chế giả hiệu, có gian ý, và ông đã dùng cách diễn tả quá đáng một cách hữu hiệu để công kích các thói đạo đức giả, các thái độ tự mãn của người đời, các bất công của xã hội. Ngoài các tác phẩm đặc sắc, một trong các đóng góp lớn lao của Đại Văn Hào Mark Twain là cách hành văn đặc biệt Mỹ, khác hẳn lối viết văn của các tác giả người Anh. Mark Twain là một trong các nhà văn Mỹ hạng nhất, một bậc thầy về ngôn ngữ theo hình thức tiêu chuẩn, chứa đựng thứ tiếng địa phương của Miền Tây Hoa Kỳ. Thể văn buông lỏng (loose rhythm of the language) trong các tác phẩm của Mark Twain đã cho người đọc cảm giác về lời nói thực sự (real speech) và lối hành văn hiện thực này đã ảnh hưởng tới nhiều nhà văn Mỹ khác, khiến cho Đại Văn Hào Ernest Hemingway đã có lần xác nhận rằng: "Tất cả nền văn chương hiện đại của Hoa Kỳ bắt nguồn từ … Huckleberry Finn".

Sự nghiệp sáng tác

Mark Twain là một nhà văn trào phúng nổi tiếng của Mỹ. Những tác phẩm của ông, với tính chất châm biếm sâu sắc, với những nét miêu tả tâm lý xã hội cực kỳ khéo léo, đã trở thành những vũ khí sắc bén đấu tranh chống sự áp bức thống trị của bọn cầm quyền phong kiến tư bản, nhất là chống cái chính sách dã man phân biệt chủng tộc đối với người da đen ở Mỹ.

Con đường đến với văn học của Twain đến nay vẫn không khỏi khiến người ta ngạc nhiên, khởi đầu bằng một tác phẩm hài hước có tựa đề "The Celebrated Jumping Frog of Calaveras County" (Con ếch nhảy trứ danh ở Calaveras). Dù ngày nay đọc lại, tác phẩm đó không thể kiếm nổi của độc giả một nụ cười nhưng lúc bây giờ, "Con ếch nhảy..." đã giúp ông trở nên nổi tiếng chỉ sau một đêm. Tiếp đó là những chuyến ngao du khắp đất nước với những buổi nói chuyện trước những cử tọa chật kín, ông đã khiến khán giả cười vỡ bụng bằng khiếu nói chuyện hài hước và thông minh của mình.

Mark Twain đã đưa lối văn đàm thoại vào cách hành văn Mỹ và nhờ các truyện ngắn, ông đã nổi danh là một nhà viết văn khôi hài, chuyên chế giễu các phong tục, tập quán và các định chế của xã hội đương thời.

Đánh giá về Mark Twain

Với những tiểu thuyết đặc sắc và những nhân vật sống động cống hiến cho nền văn học Mỹ, Mark Twain xứng đáng là vì tinh tú đầu tiên của nền văn học hiện đại nước này. Mark Twain tên thật là Samuel Langhorne Clemens. Ông sinh năm 1835 và mất năm 1910. Điều kỳ lạ là vào năm nhà văn ra đời, sao chổi Halley rực sáng trên bầu trời Florida và khi ông mất, năm 1910, sao chổi Halley lại một lần nữa vẫy cái đuôi sáng lòa của mình trên nền trời xanh thẳm. Như một ngôi sao với thứ ánh sáng rực rỡ quệt ngang qua bầu trời, Mark Twain đến nay vẫn được coi là ngôi sao sáng nhất trong giới những người cầm bút trên văn đàn Mỹ. Trong cuốn tiểu sử mới nhất có tựa đề Mark Twain: a Life (Mark Twain - một cuộc đời), tác giả Ron Powers viết: "Mark Twain đã làm thay đổi cách nghe nhìn của người Mỹ, ông chính là một Lincoln trong văn học". Ông đã trả lại cho nước Mỹ ngôn ngữ và giọng điệu của con người bản xứ nước này, không phải bằng lối giễu nhại hay châm biếm mà bằng thứ văn học tinh tế và đầy chất hài hước. Bố mẹ Clemens là cư dân bang Virginia nhưng ông được sinh ra tại Florida, trong một gia cảnh khá chật vật, túng thiếu. Năm 1839, gia đình ông chuyển đến sống tại Hannibal, thành phố nhỏ nằm cạnh dòng sông Mississippi. Cha mất sớm, nhà văn tương lai phải bỏ học và theo nghề lái tàu kiếm sống. Khi cuộc nội chiến bùng nổ, nhà văn bỏ tàu, bỏ sông nước trôi dạt theo cuộc sống phiêu lưu ở những dãy núi miền Tây nước Mỹ. Nhưng những ngày tháng lênh đênh trên tàu đã để lại cho ông những ấn tượng sâu sắc, trở thành nguồn cảm hứng để nhà văn viết nên những kiệt tác như "Những cuộc phiêu lưu của Tom Sawyer" (The Adventures of Tom Sawyer -1876), "Cuộc sống trên sông Mississippi" (Life on the Mississippi - 1883) và "Những cuộc phiêu lưu của Huckleberry Finn" ( The Adventures of Huckleberry Finn - 1884). Những mỏ vàng, mỏ bạc ở miền viễn Tây đã quyến rũ giấc mơ làm giàu của Clemens nhưng vận may không mỉm cười với ông. Nhà văn tương lai rách rưới và bụi bặm đến nỗi khi đến nộp đơn xin làm phóng viên ở một tòa soạn báo, Clemens trông giống một tên ma cà bông hơn là một người có khả năng cầm bút. Sau khi đã định hình được một phong cách báo chí cho riêng mình, cái tên cúng cơm Samuel Clemens được đổi thành Mark Twain. Bút danh này xưa nay vẫn gây tranh cãi trong giới học giả nghiên cứu về cuộc đời và sự nghiệp của nhà văn. Có hai giả thuyết chính. Giả thuyết thứ nhất cho rằng, Mark Twain có nghĩa là "mark two" - chỉ mực nước khoảng 2 sải (tương đương với 3,7m) - một thuật ngữ mà những người dò sông biển thường dùng để báo tin cho nhau, chỉ đường đi an toàn. Giả thuyết thứ hai giải thích, bút danh này bắt nguồn từ những ngày lang bạt kỳ hồ ở miền Tây của nhà văn. Lúc đó, ông thường vào quán, gọi liền hai cút rượu và bảo người phục vụ đánh dấu "Mark twain" vào hóa đơn của mình. Nhưng trong một tài liệu, nhà văn viết: "Người thuyền trưởng già, dù chẳng giỏi giang và hay chữ gì nhiều nhưng ông thường sử dụng ký tự MARK TWAIN để thông tin về tình hình sông nước. Những thông tin này cực kỳ chính xác và có giá trị, nó có nghĩa là an toàn, không nguy hiểm...". Con đường đến với văn học của Twain đến nay vẫn không khỏi khiến người ta ngạc nhiên, khởi đầu bằng một tác phẩm hài hước có tựa đề "The Celebrated Jumping Frog of Calaveras County" (Con ếch nhảy trứ danh ở Calaveras). Dù ngày nay đọc lại, tác phẩm đó không thể kiếm nổi của độc giả một nụ cười nhưng lúc bây giờ, "Con ếch nhảy... " đã giúp ông trở nên nổi tiếng chỉ sau một đêm. Tiếp đó là những chuyến ngao du khắp đất nước với những buổi nói chuyện trước những cử tọa chật kín, ông đã khiến khán giả cười vỡ bụng bằng khiếu nói chuyện hài hước và thông minh của mình.

Tác phẩm

·                    Sống thiếu thốn (Roughing It)

·                    The Celebrated Jumping Frog of Calaveras County and Other Sketches (1867)

·                    Các kẻ ngây thơ ở nước ngoài (Innocents Abroad, 1869)

·                    Thời kỳ vàng son (The Gilded Age, 1873).

·                    Những cuộc phiêu lưu của Tom Sawyer (The Adventures of Tom Sawyer, 1876)

·                    Đi nước ngoài (A Tramp Abroad, 1880)

·                    Hoàng tử và kẻ nghèo (The Prince and the Pauper, 1882)

·                    Đời sống trên dòng sông Mississippi (Life on the Mississippi, 1883)

·                    Những cuộc phiêu lưu của Huckleberry Finn (The Adventures of Huckleberry Finn, 1884)

·                    Tên Yankee từ Connecticut trong triều đình vua Arthur (A Connecticut Yankee in King Arthur's Court, 1889)

·                    Người ngồi trong bóng tối (The Person sitting in the Darkness, 1901)

·                    Độc thoại của vua Leopold (King Leopold 's Soliloquy, 1905)

·                    Người Mỹ đòi quyền lợi (The American Claimant, 1892)

·                    Bi kịch của Pudd'nhead Wilson (The Tragedy of Pudd'nhead Wilson, 1894) b

·                    Theo đường xích đạo (Following the Equator, 1897)

·                    Kẻ tham nhũng tại Hadleburg (The Man that Corrupted Hadleburg, 1899)

·                    Người xa lạ bí mật (The Mysterious Stranger, 1916)

///---

THẾ GIỚI DANH NHÂN ghi nhận & phát hành!

Nguồn: Sưu tầm - Đáng tin cậy!

///---

Read More

10 bài học quý giá từ Steve Jobs - Một trong những doanh nhân hàng đầu thế giới trong thế kỷ 20

10 bài học quý giá từ Steve Jobs - Một trong những doanh nhân hàng đầu thế giới trong thế kỷ 20

1. Theo đuổi đam mê: Jobs tin rằng yêu thích công việc của mình là điều cần thiết. Ông từng nói: "Cách duy nhất để làm việc tuyệt vời là yêu những gì bạn làm."

2. Luôn khao khát, luôn dại khờ: Câu nói này từ bài phát biểu tại lễ tốt nghiệp Stanford năm 2005 khuyến khích việc học hỏi liên tục và theo đuổi sự tò mò mà không sợ thất bại.

3. Tập trung vào chất lượng: Jobs rất chú trọng đến chất lượng sản phẩm. Ông nhấn mạnh rằng: "Hãy tạo ra những sản phẩm tốt nhất có thể."

4. Sáng tạo là ưu tiên hàng đầu: Jobs coi sáng tạo là yếu tố quan trọng nhất trong công việc. Ông tin rằng sáng tạo không phải là việc làm theo cách đã biết, mà là tạo ra cái mới.

5. Không ngừng đổi mới: Jobs khuyến khích việc thay đổi và làm mới liên tục. Ông nói: "Bạn không thể kết nối các điểm trong cuộc sống bằng cách nhìn về phía trước, bạn chỉ có thể kết nối chúng khi nhìn lại."

6. Chấp nhận rủi ro: Ông khuyên rằng chấp nhận rủi ro và dám thử nghiệm là cách để đạt được thành công lớn. "Đôi khi cuộc đời sẽ ném bạn ra ngoài đường, nhưng hãy tin vào sự chỉ dẫn của bạn."

7. Đơn giản là sự hoàn hảo: Jobs tin rằng sự đơn giản chính là đỉnh cao của sự hoàn hảo. Ông từng nói: "Sự đơn giản có thể khó hơn sự phức tạp; bạn phải làm việc chăm chỉ để làm cho nó đơn giản."

8. Chọn người phù hợp: Jobs cho rằng việc xây dựng đội ngũ làm việc chất lượng cao là rất quan trọng. Ông từng nói: "Đội ngũ của bạn quyết định sự thành công của bạn."

9. Tin vào trực giác: Jobs tin vào sức mạnh của trực giác. Ông cho rằng: "Bạn phải tin vào trực giác của mình, vì nó đã mang bạn đến nơi bạn muốn."

10. Sống có mục đích: Ông khuyến khích sống một cuộc đời có mục đích và ý nghĩa. "Hãy sống như thể hôm nay là ngày cuối cùng của bạn."

Và nếu như, "HIỆN TẠI LÀ TẤT CẢ, những gì BẠN từng có!", thì bạn sẽ SỐNG như thế nào?

///---

THẾ GIỚI DANH NHÂN sưu tầm & phát hành!

///---

Read More

[LUẬN VỀ DANH NGÔN & DANH NHÂN] – Kỳ 12 - “Suy nghĩ: cuộc nói chuyện của tâm hồn với bản thân nó.” – Platon

Platon – “Suy nghĩ: cuộc nói chuyện của tâm hồn với bản thân nó”.

Chân dung triết gia Platon

Hoàng Gia (*) – Luận: Trong thế giới của sự sống có thể được phân biệt thành 3 cấp độ mà chúng ta có thể biết đến, đó chính là:

+ Thực vật: Là cấp độ sống thứ nhất – có đặc tính tăng trưởng và sinh sản, nhưng không có suy nghĩ.

+ Động vật: Là cấp độ sống thứ hai – có đặc tính tăng trưởng – sinh sản, có suy nghĩ nhưng không biết mình có suy nghĩ. Nói cách khác, động vật có khả năng suy nghĩ để thực hiện chức năng “vận động, di chuyển và tự bảo vệ mình trước những động vật khác” nhưng lại không có khả năng biết rằng mình biết suy nghĩ.

+ Con người: Là cấp độ sống thứ ba – có sự khác biệt với 2 cấp độ sống ban đầu là có đặc tính tăng trưởng – sinh sản – có suy nghĩ có KHẢ NĂNG NHẬN THỨC BIẾT MÌNH CÓ SUY NGHĨ. Và với chức năng “BIẾT MÌNH – CÓ SUY NGHĨ”, chính là thứ phân biệt con người với hầu hết các cấp độ sống, và giúp cho con người có khả năng sáng tạo nên thế giới của riêng loài người – mà tất cả các loài còn lại không có khả năng như thế.

Nói cách khác, xét về mặt thể lực có thể nói con người là động vật vô cùng bé nhỏ trước tự nhiên, nhưng với nhận thức (ý thức) và khả năng sáng tạo – con người đã phát minh và sáng tạo nên những “công cụ” (đòn bẩy) vượt xa mọi loài khác trên hành tinh này, và đó là lý do tại sao khả năng “nhận thức – về việc mình biết suy nghĩ” là một ý thức cao hơn của con người – vượt lên trên suy nghĩ. Và chính khả năng nhận thức này đã giúp con người có một thứ mà hầu hết các loài động vật đều không có được, đó chính là KHẢ NĂNG SÁNG TẠO những cái mới thông qua sự kết hợp (hoặc chia tách) những cái cũ – để giải quyết một vấn đề cụ thể ở mọi cấp độ.

Về mặt thể lực, có thể nói con người là loài yếu nhất trong hầu hết các loài được biết đến trên hành tinh này, nhưng về mặt sức mạnh thì có thể nói con người là loài có sức mạnh vượt qua mọi loại khác đang có trên hành tinh này (ngoại trừ sức mạnh đến từ thiên nhiên).

Con người không thể chạy nhanh bằng ngựa, nhưng con người có thể sáng tạo “xe hơi” và các cỗ máy khác, có thể chạy nhanh hơn ngựa.

Con người không thể bay nhanh bằng chim, nhưng con người có thể sáng tạo “máy bay” và các động cơ bay khác, có thể bay nhanh hơn tất cả các loài chim.

Con người không thể bơi nhanh hơn cá mập, nhưng con người có thể sáng tạo ra “thuyền” và tàu ngầm, có thể di chuyển nhanh trên biển vượt xa mọi dạng cá trên biển khác.

Và nhiều công cụ được sáng tạo bởi con người, vượt xa mọi loài khác – và để giúp con người có sức mạnh hơn vượt xa mọi loài khác trên hành tinh này.

Và tất cả những điều đó đến từ một thứ được gọi là TRI THỨC – hay còn gọi là khả năng hiểu biết rằng chính mình “có suy nghĩ”, và điều này có thể được biết đến bởi các triết gia từ xa xưa, đó chính là: Socrates, Platon, Aristoteles….

Và Triết gia Platon đã từng nói, “Suy nghĩ: cuộc nói chuyện của tâm hồn với bản thân nó.”, đó chính là câu nói về việc con người có khả năng NHẬN THỨC về việc MÌNH CÓ SUY NGHĨ. Đó chính là lý do tại sao, khả năng nhận thức là một điều kỳ diệu có thể nói là vượt lên trên suy nghĩ – và đó là thứ mà chúng ta có thể gọi là TRI THỨC LUẬN.

Có 3 trụ cột được xem là nền tảng của mọi trụ cột khoa học, đó chính là:

+ TRI THỨC LUẬN

+ MỤC ĐÍCH LUẬN

+ TIÊN ĐỀ LUẬN.

Trong đó, TRI THỨC LUẬN trả lời câu hỏi: “Làm sao bạn có thể BIẾT điều mà bạn biết?”, MỤC ĐÍCH LUẬN trả lời câu hỏi: “Mục đích đầu tiên – Mục đích cuối cùng – Mục đích nội tại, của sự vật là gì?”, và TIÊN ĐỀ LUẬN trả lời câu hỏi: “SỰ THẬT là gì?”.

Và điều đó có nghĩa là: TRI THỨC (KNOWLEDGE) – MỤC ĐÍCH (PURPOSE) – TIÊN ĐỀ, vốn dĩ là có trước suy nghĩ – bên ngoài suy nghĩ – bởi vì vốn từ đầu nó đã không thuộc về suy nghĩ. Và điều này chỉ có thể được khám phá ra sau tất cả những gì mà con người biết về suy nghĩ.

Vậy nên, có một câu hỏi đặt ra là: “Suy nghĩ là gì?” – đó chính là thứ mà Triết gia Platon có thể nói cho chúng ta biết: “Suy nghĩ: cuộc nói chuyện của tâm hồn với bản thân nó.”, và điều này có nghĩa là nếu chúng ta đi sâu vào tâm hồn – khám phá ra sự thật về “MÌNH LÀ AI?” thì đó là điều mà chúng ta có thể cần được điều hướng để có thể thực hiện cuộc viễn chinh vĩ đại nhất, cuộc viễn chinh đi vào chính mình.

Cuộc viễn chinh đi vào chính mình, ấy là cuộc viễn chinh đi vào tâm hồn mình, khám phá ra sự thật về việc “MÌNH LÀ AI?” – vượt thoát lên trên suy nghĩ, ấy chính là cuộc viễn chinh vĩ đại nhất.

Cuối cùng, hành trình đó chính là hành trình của TRI THỨC – TRI THỨC LUẬN, MỤC ĐÍCH – MỤC ĐÍCH LUẬN, và TIÊN ĐỀ - TIÊN ĐỀ LUẬN, với những thứ mà chúng ta có thể bắt đầu ngay bây giờ - “LUẬN VỀ DANH NGÔN & DANH NHÂN” – và sau đó có thể vượt thoát lên trên danh ngôn – đi vào chính bản thân mình, và khám phá ra sự thật về “Mình là ai?” ở chiều sâu xa nhất.

Thông điệp từ TRẦN TRUNG KIÊN ( TK) | ROYAL AUTHORS | ROYAL ADVISORS

Read More

[LUẬN VỀ DANH NGÔN & DANH NHÂN] - KỲ 11 - “Con người hạnh phúc nhất và thành công nhất khi cống hiến vì một mục đích nằm ngoài sự thỏa mãn ích kỷ cá nhân.” - BENJAMIN SPOCK

BENJAMIN SPOCK –  “Con người hạnh phúc nhất và thành công nhất khi cống hiến vì một mục đích nằm ngoài sự thỏa mãn ích kỷ cá nhân.”

///—

TK (*) – Nghiệm: Một trong những mục đích lớn nhất trong cuộc đời của con người đó chính là khám phá ra được câu hỏi: Tại sao mình được sinh ra trong cuộc đời này? Và làm thế nào để trở nên hạnh phúc, thành công và sống một cuộc đời có ý nghĩa?

Như chúng ta biết rằng, tất cả những vật thể ngoài con người đều có mục đích vượt lên trên chính nó.

Chúng ta biết rằng, một cây bút thực hiện mục đích của nó khi viết và việc viết thì chẳng liên quan gì đến sự tồn tại trong chính cây bút, mà liên quan đến ý nghĩa của cây bút đã phục vụ cho con người như thế nào? Ấy chính là mục đích của cây bút – làm một điều gì đó có nghĩa hơn chính nó.

Chúng ta biết rằng một cuốn sách có ý nghĩa khi nó được đọc và từ đó có thể giúp cho con người trở nên thành công trong cuộc sống. Việc được đọc và giúp cho con người trở nên thành công trong cuộc sống có khi không liên quan gì đến cuốn sách – mà liên quan đến cuốn sách đã hướng đến mục đích cho con người như thế nào?

Chúng ta biết rằng một chiếc xe có ý nghĩa và thực thi công việc đúng mục đích khi nó vì công việc vận chuyển của con người, mà không phải vì chính chiếc xe.

Về mặt bản chất, chúng ta có thể thấy tính mục đích trong tự nhiên - ở hầu hết mọi dạng thức (mà không chỉ là những thứ do con người tạo ra), từ cây cối – cỏ cây và nhiều thứ khác nữa.

Mục đích của vạn hữu không phải vì chính nó, mà vì những thứ xung quanh nó và vì thế giới. Và nếu chúng ta khám phá ra mục đích của cuộc sống, chúng ta sẽ khám phá rằng tất cả những gì quan trọng nhất trong cuộc đời của chúng ta làm một cách có ý nghĩa, là những việc mà chúng ta vì người khác.

Hoàng Gia chia sẻ, “Tất cả những thứ được xem là có ý nghĩa nhất trong cuộc đời của chúng ta là những việc mà chúng ta đã làm cho người khác”.

Mục đích của chúng ta được sinh ra trong cuộc đời này là để vì những con người khác và đó là một trong những cách sống theo đúng mục đích.

Nếu chúng ta có một cách nào đó để trở nên hạnh phúc hơn, hãy bắt đầu vì hạnh phúc của người khác.

Nếu chúng ta có cách nào đó để trở nên thành công hơn, hãy vì sự thành công của người khác.

Và nếu chúng ta có cách nào đó để đạt được mục tiêu của mình, thì hãy vì mục tiêu của người khác.

Nếu chúng ta có cách nào đó để giải quyết vấn đề của mình, hãy bắt đầu từ việc giải quyết vấn đề cho người khác.

Và nếu chúng ta có cách nào đó để đạt được mục đích của mình, hãy bắt đầu từ việc giúp người khác đạt được mục đích của họ.

Hoàng Gia chia sẻ, “Muốn đạt được mục đích của mình, thì hãy giúp người khác đạt được mục đích của người khác. Ấy chính là ĐÚNG – MỤC – ĐÍCH.” Đó là cách đơn giản nhất và hiệu quả nhất để có thể giúp bạn thành công trong cuộc đời này.

Hay nói cách khác bạn có thể thành công một cách đơn giản nhất, hiệu quả nhất và nhanh nhất bằng cách giúp cho người khác thành công.

Bạn có thể đạt được mục tiêu của mình một cách tốt nhất, nhanh nhất và hiệu quả nhất bằng cách giúp người khác đạt được mục tiêu của họ.

Và bạn có thể đạt được mục đích của mình một cách nhanh nhất, hiệu quả nhất bằng cách giúp cho người khác đạt được mục đích.

Đó là bí mật của hạnh phúc, bí mật của thành công, bí mật của tự do và bí mật của mọi bí mật trong cuộc đời bạn.

Đó cũng chính là ý nghĩa của câu nói mà BENJAMIN SPOCK đã nói. Nếu có cách nào đó để bạn có thể đạt được thành công và hạnh phúc trong cuộc đời mình, hãy bắt đầu từ mục đích sống mà không phải là bắt đầu từ những sự kiện trên bề mặt của cuộc sống.

Bắt đầu từ mục đích sống mà không phải bắt đầu từ những sự kiện trên bề mặt của cuộc sống. Ấy là bắt đầu ĐÚNG – MỤC – ĐÍCH.

Không phải bắt đầu từ sự ích kỷ cá nhân mà bắt đầu từ sự vị tha và vì người khác, đó chính là bắt đầu một cuộc sống theo đúng mục đích. Đó là bắt đầu hành trình cho việc bạn trở thành người sống theo đúng mục đích. Và đó là hành trình quan trọng nhất để bạn khám phá được “Tôi là ai? – “Mục đích sống là gì?” - và “Làm gì? Để cuộc đời ý nghĩa”.

Do đó, bất cứ khi nào bạn không biết mình là ai, không biết thực sự mục đích sống của mình là gì và không biết làm gì để cuộc đời ý nghĩa… Hãy bắt đầu từ việc “vì người khác”, hãy bắt đầu từ chính người khác và những vấn đề của người khác đang gặp phải và giải quyết vấn đề cho người khác. Hãy bắt đầu từ những mục tiêu của người khác và đi đến với những người khác để giải quyết vấn đề, giúp cho người khác đạt được mục tiêu của họ. Hãy biết đến những vấn đề mà người khác đang đối diện và đến với người khác để phụng sự, để phục vụ và đó là cách đơn giản nhất để bạn đạt được mục tiêu của mình, và đó là cách đơn giản nhất để bạn nhận biết được chính mình là ai – ý nghĩa cuộc sống là gì? – và để đi đến thành công/

Mục đích của cuộc sống là “Sống theo đúng mục đích – và trở thành người sống đúng mục đích”. Giúp cho những người khác sống theo đúng mục đích – trở thành người sống đúng mục đích, bằng việc kết nối – chia sẻ - và phụng sự, hoặc bằng bất cứ cách nào để hài hòa – hòa hợp- hợp nhất trong một thế giới mới.

Và đó là lý do tại sao câu nói này, "Con người hạnh phúc nhất và thành công nhất khi cống hiến vì một mục đích nằm ngoài sự thỏa mãn ích kỷ cá nhân." – Benjamin Spock, có thể được xem là phương châm sống của đời bạn.

Thông điệp từ TRẦN TRUNG KIÊN (TK) | ROYAL AUTHORS | ROYA ADVISORS

Read More

Ivan Sergeyevich Turgenev – Nhà văn, nhà soạn kịch nổi tiếng người Nga thế kỷ 19

 Ivan Sergeyevich Turgenev – Nhà văn, nhà soạn kịch nổi tiếng người Nga thế kỷ 19

Ivan Sergeyevich Turgenev (tiếng Nga: Иван Сергеевич Тургенев, phiên âm tiếng Việt: Tuốc-ghê-nhép) (9 tháng 11 năm 1818 - 3 tháng 9 năm 1883) là một nhà văn và nhà soạn kịch nổi tiếng của Nga thế kỉ 19. Tiểu thuyết Cha và con (Отцы и Дети) của ông được coi là một trong những tác phẩm lớn nhất thế kỉ 19.

Tiểu sử

Ivan Turgenev sinh ngày 9 tháng 11 (lịch cũ ngày 28 tháng 10) năm 1818 trong một gia đình quý tộc ở Oryol thuộc Đế quốc Nga. Cha ông, Sergei Nikolaevich Turgenev, là một đại tá kỵ binh trong quân đội Nga Hoàng, ông mất năm Ivan 16 tuổi, mẹ của Turgenev là bà Varvara Petrovna Lutovinova, một phụ nữ có học, thông minh, chăm lo đến việc học hành của con cái nhưng đối xử tàn nhẫn, khắc nghiệt với nông nô. Hình ảnh bà mẹ khó tính ấy đã khắc sâu trong tâm khảm ông và được ông thể hiện trong nhiều tác phẩm sau này.

Bước vào đại học, Turgenev học năm đầu tiên tại Đại học Moskva sau đó chuyển đến Đại học Sankt-Peterburg để học văn học Nga và ngữ văn. Thời gian này ông bắt đầu làm thơ hoặc văn và những câu chuyện như người ăn xin... Đến năm 1938 Ivan được gửi tới Đại học Berlin để học triết học (đặc biệt là triết học Hegel) và lịch sử. Ở đây ba năm, ông có dịp làm quen với nhiều nhà văn, nhà triết học trẻ tuổi nổi tiếng như Stankevic, Bakunin...

Năm 1841, nhà văn trở về nước. Năm 1842 bảo vệ luận án tiến sĩ ở Petersburg. Ước mơ trở thành một giáo sư triết học những không được hành nghề vì có nhiều tư tưởng tiến bộ.

Từ 1847, ông ra nước ngoài cho đến cuối đời. Tháng 11 năm 1850, mẹ mất, ông trở về để tang. Nhờ đó mà ông được thừa kế một gia sản lớn, có điều kiện đi du lịch và sáng tác. Ông là một người yêu Tổ quốc, có tư tưởng tự do chủ nghĩa nhưng sợ bão táp cách mạng, sợ đổ máu, nhưng vẫn ôm khát vọng giải phóng nhân dân Nga khỏi chế độ chuyên chế. Trong Thư gửi Gogol ông từ bỏ ý định trở thành nhà triết học mà say mê văn học.

Turgenev chưa từng cưới vợ tuy rằng ông có con với một trong số những nông nô của gia đình. Ông là người ít lời, thận trọng và nói chuyện nhẹ nhàng. Bạn văn thân thiết của Ivan là Gustave Flaubert, trong khi quan hệ của ông với những nhà văn lớn của Nga cùng thời như Lev Tolstoy và Fyodor Dostoevsky lại khá căng thẳng vì sự đối kháng về quan điểm, Turgenev là người có tư tưởng thân phương Tây trong khi Tolstoy và Dostoevsky lại là hai người thân Xla-vơ.

Thời gian cuối đời Turgenev không sống ở Nga mà ông thường qua lại giữa Baden-Baden, một thành phố nhỏ ở Đức, và Paris. Ivan Turgenev qua đời tại Bougival ở gần Paris ngày 4 tháng 9 năm 1883 do ung thư cột sống. Ngày 1 tháng 10 năm 1883 thi hài ông được đưa từ Paris về nước và an táng tại nghĩa trang Voncovo, St.Peterburg ngày 9 tháng 10 năm 1883. Sau khi mất bộ não của nhà văn đã được đem cân thử và nó nặng tới 2021 gram. Hành tinh 3323 Turgenev đã được đặt theo tên của ông.

Sự nghiệp

Ivan Turgenev tập sáng tác văn học từ khá sớm. Năm 1846, ông viết truyện ký đầu tiên nhưng tên tuổi của ông chỉ thực sự được biết đến sau tập 25 truyện ngắn Bút ký người đi săn (Записки охотника) được sáng tác trong khoảng thời gian từ 1847 đến 1852. Được sáng tác trong những cuộc đi săn của nhà văn ở điền trang Spasskoye, tập sách nói về thiên nhiên nước Nga và cuộc sống, phẩm chất của những người nông nô bằng phong cách viết theo chủ nghĩa hiện thực của Turgenev và phản ánh tư tưởng chống chế độ nông nô của ông.

Năm 1852, sau bài điếu văn viếng lễ tang Gogol, ông bị bắt giam gần một tháng và đưa về quản thúc ở trang trại hơn một năm. Tại đây ông viết Mumu (1954), tố cáo chế độ nông nô. Năm 1854 nhà văn bắt đầu chuyển sang sống ở nước ngoài và cho ra đời những cuốn tiểu thuyết đề cập đến số phận trí thức quý tộc như: Rudin (Рудин) (1856), Tổ quý tộc (Дворянское гнездо) (Dvarjanskoje Gnezdo, 1859). Năm 1860 và 1862 Turgenev cho xuất bản hai tác tiểu thuyết xuất sắc nhất của ông, đều viết về cuộc sống Nga trước ngày chế độ nông nô sụp đổ. Đêm trước (Накануне) (Nakanune, 1860), tác phẩm đầu tiên thể hiện hình ảnh người trí thức bình dân, dân chủ trong văn học Nga. Điều này thể hiện rõ nhất trong Cha và con (Отцы и дети). Bên cạnh tiểu thuyết, Turgenev còn sáng tác kịch và truyện ngắn, tác phẩm lớn cuối cùng của ông là Thơ văn xuôi (Stikhotverenja v Proze, 1878 - 1882) gồm các bài ký ngắn, trữ tình.

Ivan Turgenev được coi là một trong những nhà văn lớn nhất nước Nga thế kỉ 19, các tác phẩm của ông thường được so sánh với các tác phẩm của hai nhà văn lớn cùng thời là Lev Tolstoy và Fyodor Dostoevsky.

THẾ GIỚI DANH NHÂN ghi nhận - www.danhnhan.net

Read More

Margaret Mitchell – Tiểu thuyết gia người Mỹ, Tác giả của Tác phẩm nổi tiếng “Cuốn theo chiều gió”

Margaret Mitchell – Tiểu thuyết gia người Mỹ, Tác giả của Tác phẩm nổi tiếng “Cuốn theo chiều gió”

Margaret Munnerlyn Mitchell (8/11/1900 - 16/8/1949) là một tiểu thuyết gia người Mĩ. Bà đã nhận được giải Pulitzer cho tác phẩm hư cấu vào năm 1937 nhờ quyển tiểu thuyết cực kỳ thành công Cuốn Theo Chiều Gió (Gone with the Wind), xuất bản năm 1936. Quyển tiểu thuyết này là một trong những cuốn sách phổ biến nhất mọi thời đại và đã bán được hơn 28 triệu bản. Bộ phim Cuốn Theo Chiều Gió, khởi chiếu năm 1939, đã trở thành tác phẩm có doanh thu cao nhất trong lịch sử Hollywood và đạt một con số kỷ lục về số giải Oscar nhận được.

Cuộc sống

Margaret Mitchell ra đời ở Atlanta, Georgia (Hoa Kỳ), là con của Eugene Mitchell và Mary Isabelle. Bà có một người anh trai tên Stephens và lớn hơn bà bốn tuổi. Tuổi thơ của bà đã chịu ảnh hưởng từ những người cựu chiến binh của cuộc Nội chiến Mỹ và từ những người họ hàng bên họ ngoại của mình. Đôi khi người ta biết đến bà với cái tên Peggy.

Sau khi tốt nghiệp trường Whasington Seminary (hiện nay là Westminster Schools), bà đã học tại trường đại học Smith nhưng nghỉ học ngay sau kỳ kiểm tra cuối khóa năm 1918. Bà trở về Atlanta để trông nom mọi việc sau khi mẹ của bà qua đời vào đầu năm vì đại dịch cúm Tây Ban Nha 1918 (và cái chết của mẹ Scarlett vì bệnh thương hàn trong truyện cũng bắt nguồn từ việc này).

Mitchell kết hôn với Red Upshaw vào năm 1922, nhưng ly dị sau đó khi bà biết ông ta là một người buôn rượu lậu. Sau đó bà kết hôn với một người bạn của Upshaw là John Marsh vào ngày 4/7 năm 1925. Marsh chính là người phù rể cho đám cưới của bà với Upshaw và một số người còn nói rằng cả hai người này đã theo đuổi bà cùng lúc vào năm 1921 và 1922, nhưng Upshaw đã đưa ra lời cầu hôn trước.

Nghề nghiệp

Từ 1922 tới 1926, Mitchell đã viết rất nhiều bài báo, một số bài bình luận và thực hiện các cuộc phỏng vấn. Trong số đó có cuộc phỏng vấn ngôi sao phim câm Rudolph Valentino, hay như cuộc phỏng vấn về một người tù Georgia làm những bông hoa giả và bán chúng từ phòng giam của mình để chu cấp cho gia đình.

Bà cũng viết tiểu sử về một số vị tướng quan trọng của Georgia trong cuộc Nội chiến. Cuốn tiểu sử đầu tiên trở nên rất phổ biến ở Atlanta, vì thế các biên tập viên đã yêu cầu bà viết thêm nhiều cuốn như thế nữa. Một số học giả tin rằng việc nghiên cứu tiểu sử về những người này đã thúc đẩy bà viết nên quyển Cuốn Theo Chiều Gió.

Tính cách của bà cộng thêm khả năng khắc họa sâu sắc tính cách nhân vật đã làm cho quyển Cuốn Theo Chiều Gió trở thành một trong những quyển tiểu thuyết được dịch ra nhiều thứ ngôn ngữ nhất trong lịch sử. Mặc dù bà biến mình như một người kể chuyện trung lập nhưng ta vẫn có thể thấy tính cách của bà xuất hiện khá rõ trong truyện.

Cuốn Theo Chiều Gió

Nhiều người nói rằng Mitchell đã bắt đầu viết Cuốn Theo Chiều Gió khi đang nằm trên giường bệnh vì bị bể mắt cá chân. Chồng bà, John Marsh, đem về nhà những cuốn sách lịch sử từ thư viện để bà giải khuây khi đang hồi phục. Sau khi bà đã đọc gần hết những cuốn sách lịch sử của thư viện, chồng bà nói:"Peggy, nếu em muốn một cuốn sách khác, tại sao em lại không tự viết một cuốn cho riêng mình?". Bà đã sử dụng kiến thức về cuộc Nội chiến và những khoảnh khắc kịch tính của cuộc đời bà để viết nên quyển tiểu thuyết tuyệt vời này bằng chiếc máy đánh chữ hiệu Remington. Lúc đầu bà gọi nhân vật nữ chính là "Pansy O'Hara", và "Tara" là "Fontenoy Hall". Bà cũng cân nhắc tới hai cái tên cho quyển tiểu thuyết là Tote The Weary Load hoặc Tomorrow Is Another Day.

Mitchell chỉ viết cho sự tiêu khiển của chính mình, với sự giúp sức của chồng bà và bà giữ cuốn tiểu thuyết đó bí mật với cả bạn bè của mình. Bà giấu những trang viết của mình dưới khăn tắm, phòng để đồ, che dưới trường kỷ và thậm chí dưới giường ngủ. Chương cuối cùng được viết trước tiên, và bà viết các chương còn lại một cách ngẫu nhiên không theo thứ tự. Chồng bà thường xuyên chỉnh sửa bản thảo đang ngày càng hoàn thiện để giữ cho bà tiếp tục. Vào năm 1929, khi mắt cá chân của bà đã hồi phục, phần lớn quyển sách đã được viết xong và bà cũng mất đi niềm say mê để hoàn thành tác phẩm văn chương của mình.

Mặc dù Mitchell vẫn thường nói các nhân vật trong Cuốn Theo Chiều Gió của bà không dựa trên bất cứ con người thực nào, những nhà nghiên cứu gần đây đã tìm thấy những điểm tương đồng với những người trong cuộc sống của bà, những người mà bà biết hoặc từng nghe nói tới.

Sự xuất bản

Mitchell chỉ sống như một nữ nhà báo bình thường ở Atlanta cho đến khi một người của nhà xuất bản Macmillan là Howard Latham ghé qua Atlanta vào năm 1935. Latham đang đi tìm một cây bút triển vọng ở Miền Nam, và một người bạn của Mitchell, vốn làm việc cho Latham, đã nhờ bà dẫn ông ta đi tham quan Atlanta. Latham rất chú ý tới Mitchell và hỏi bà liệu có từng viết một cuốn sách nào không. Mitchell ngập ngừng. Latham đã cầu xin bà: "Nếu bà đã từng viết một cuốn sách, vui lòng cho tôi xem trước tiên". Cuối ngày hôm đó, một người bạn của Mitchell khi nghe được đoạn đối thoại này đã cười phá lên: "Tưởng tượng xem, một người ngờ nghệch như Peggy lại viết một cuốn sách". Mitchell đã tức giận khi nghe lời phê bình này và đi về nhà để tìm những phong bì chứa các phần bản thảo rời rạc của bà. Sau đó bà đi tới khách sạn The Georgian Terrace, vừa kịp lúc Latham chuẩn bị rời khỏi Atlanta. "Đây", bà nói, "giữ nó trước khi tôi đổi ý".

Latham đã phải mua thêm một chiếc vali mới để chứa tập bản thảo khổng lồ này. Khi Mitchell về tới nhà, bà đã rất lo lắng về hành động thiếu suy nghĩ của mình và gởi một bức điện tín cho Latham: "Đã đổi ý, gởi trả tập bản thảo". Nhưng Latham đã đọc đủ để nhận ra đây sẽ là một trái bom tấn. Ông ta đã viết một bức thư cho bà và nói về sự thành công tiềm tàng của tác phẩm này. MacMillan gởi một tấm chi phiếu để khuyến khích bà hoàn thành cuốn tiểu thuyết này-bà vẫn chưa viết xong chương đầu tiên.. Bà đã hoàn thành tác phẩm của mình vào tháng 3.1936. Cuốn Theo Chiều Gió được xuất bản vào ngày 30.6.1936.

Sưu tầm THẾ GIỚI DANH NHÂN

Read More

Albert Camus – Nhà văn, Triết gia nổi tiếng người Pháp

Albert Camus – Nhà văn, Triết gia nổi tiếng người Pháp

Albert Camus (tiếng Pháp: [albɛʁ kamy]  (Speaker Icon.svg nghe); ngày 7 tháng 11 năm 1913 - ngày 4 tháng 1 năm 1960) là một nhà văn, triết gia, nhà báo người Pháp nổi tiếng. Các tác phẩm tiêu biểu của ông bao gồm: Người xa lạ, Dịch hạch, Huyền thoại Sisyphe, Con người phản kháng, Sa đọa.

Albert Camus được trao tặng Giải Nobel Văn học năm 1957 "vì các sáng tác văn học của ông đã đưa ra ánh sáng những vấn đề đặt ra cho lương tâm loài người ở thời đại chúng ta".

Về triết học, ông được biết đến vì những đóng góp cho chủ nghĩa phi lý. Mặc dù cũng được coi là một nhà triết học hiện sinh, nhưng ông đã kiên quyết bác bỏ điều này trong suốt cuộc đời mình.

Tiểu sử

Albert Camus sinh ngày 7 tháng 11 năm 1913 tại Mondovi, một làng ở Constantinois, gần Bône, Algérie. Cha ông, Lucien Camus, một công nhân sản xuất rượu nho vùng Mondovi cho một thương gia thành phố Alger. Khi Chiến tranh thế giới thứ nhất nổ ra, Lucien Camus bị động viên vào tháng 9 năm 1914, bị thương trong trận chiến Marne và chết tại bệnh viện quân y Saint-Brieuc ngày 17 tháng 10 năm 1914. Về cha mình, Albert chỉ biết qua một bức ảnh duy nhất còn để lại.

Gia đình của Albert sống ở thủ đô Alger và trong thời gian học tập ở đây, được sự động viên của giáo sư, triết gia Jean Grenier, ông bắt đầu tìm hiểu Friedrich Nietzsche. Albert Camus cầm bút từ rất sớm, những bài viết đầu tiên của ông xuất hiện trên tạp chí Sud vào năm 1932. Sau khi tốt nghiệp trung học, ông học triết học ở Đại học Alger. Albert định sẽ học tiếp cao học, nhưng bệnh lao phổi đã cản trở ý định của ông.

Năm 1935, Albert bắt đầu viết tác phẩm L'Envers et l'Endroit (Bề trái và bề mặt) và xuất bản hai năm sau đó. Tại Alger, ông thành lập nhóm Théâtre du Travail và năm 1937 đổi tên thành Théâtre de l'Équipe. Thời gian đó, Albert rời bỏ đảng cộng sản mà ông là thành viên từ năm 1934. Năm 1938, ông viết quyển Noces (Giao cảm), tuy ca ngợi vẻ đẹp rực rỡ của mặt trời quê hương nhưng ông đã cho thấy sự bi quan sâu sắc về cuộc sống.

Tiếp theo, ông làm việc cho tờ Front populaire của Pascal Pia, cuộc điều tra Misère de la Kabylie của ông đã gây được tiếng vang lớn. Năm 1940, chính phủ Algérie ra lệnh đóng cửa tờ báo và cũng với sự can thiệp của chính phủ, Abert Camus đã không thể tìm được việc làm ở Alger.

Albert đến Paris làm biên tập cho tờ Paris-Soir. Năm 1942, ông phát hành cuốn tiểu thuyết L'Étranger (Người xa lạ) và tiểu luận Le Mythe de Sisyphe (Huyền thoại Sisyphe), trong đó ông đã trình bày những tư tưởng triết học của mình. Sisyphe là một nhân vật trong thần thoại Hy Lạp bị trừng phạt phải lăn một hòn đá lớn lên núi dốc, khi đến đỉnh hòn đá lại rơi trở xuống chân dốc, cứ thế Sisyphe tiếp tục lăn lên rồi rơi xuống theo một chu kỳ vĩnh cửu. Theo hệ sự phân loại của riêng Albert, các tác phẩm đó thuộc "thời kỳ phi lý" (cycle de l'absurde), cùng với các vở kịch Le Malentendu (Ngộ nhận, 1944) và Caligula (1945). Năm 1943, ông làm việc cho nhà xuất bản Gallimard rồi làm chủ biên tập báo Combat, cũng trong năm này ông gặp và làm quen với Jean-Paul Sartre. Những tác phẩm tiếp theo của Camus thuộc "thời kỳ nổi loạn" (cycle de la révolte), trong đó nổi tiếng hơn cả phải kể đến La Peste (Dịch hạch, 1947), kế đến L'État de siège (1948), Les Justes (Những người trung thực, 1949) và L'Homme révolté (Con người phản kháng, 1951). Trong quyển tiểu luận triết học L'Homme révolté, ông đã trình bày tất cả các hình thức nổi loạn (siêu hình, chính trị và nghệ thuật...) qua mọi thời đại. Ông miêu tả con người cảm nhận sâu sắc sự phi lý của cuộc sống, luôn muốn nổi dậy, chống lại nỗi khốn khổ của kiếp người, nhưng cuối cùng vẫn không có lối thoát, mọi cố gắng đều hoàn toàn vô ích.

Tình bạn giữa Albert Camus và Jean-Paul Sartre rạn nứt vào năm 1952, sau khi trên tạp chí Les Temps modernes của Sartre, Henri Jeanson đã chê trách sự nổi loạn của Camus là "có suy tính". Năm 1956, tại Alger, Albert công bố "Appel pour la trêve civile". Cũng trong năm đó, cuốn La Chute (Sa đọa), tác phẩm quan trọng cuối cùng của Albert Camus được xuất bản.

Ngày 4 tháng 1 năm 1960, tại Petit-Villeblevin vùng Yonne, Albert Camus mất trong một tai nạn giao thông. Trên chiếc xe Facel Véga khi đó còn có một người bạn của ông Michel Gallimard và người cháu Gaston.

Albert Camus được chôn cất ở Lourmarin, vùng Vaucluse, nơi ông đã mua một căn nhà trước đó.

Tác phẩm tiêu biểu

Tiểu thuyết

1.      L'Etranger (Người xa lạ, 1942, còn được dịch thành Kẻ xa lạ, Người dưng, Kẻ ngoại cuộc)

2.      La Peste (Dịch hạch, 1947)

3.      La Chute (Sa đọa, 1956)

4.      La Mort heureuse (một văn bản sớm của L'Etranger, ấn bản sau khi chết, 1970)

5.      Le premier homme (chưa hoàn tất, ấn bản sau khi chết, 1995)

Truyện ngắn

L'exil et le royaume (Lưu đày và quê nhà, 1957), gồm có:

1.      La Femme Adultère (Người đàn bà ngoại tình)

2.      Le Renégat ou un esprit confus (Kẻ phản bội)

3.      Les Muets (Những người câm)

4.      L'Hôte

5.      Jonas, ou l'artiste au travail (Jonas hay công nghiệp người nghệ sĩ)

6.      La Pierre qui pousse (Đá mọc)

Kịch

1.      Caligula (Hoàng đế La Mã Caligula, 1938)

2.      Le Malentendu (Ngộ nhận, 1944)

3.      L'État de siège (Tình trạng giới nghiêm, 1948)

4.      Les Justes (Những người trung thực, 1949)

5.      Les Possédés (phỏng theo tiểu thuyết cùng tên của Fyodor Dostoevsky, 1959)

6.      Requiem pour une nonne (phỏng theo tiểu thuyết cùng tên của William Faulkner, 1962)

Phi hư cấu

1.      L'envers et l'endroit (Bề trái và bề mặt, 1937)

2.      Noces (Giao cảm, 1938, còn được dịch thành Hôn lễ, Đám cưới)

3.      Le Mythe de Sisyphe (Huyền thoại Sisyphe, 1942, còn được dịch thành Thần thoại Sisyphus)

4.      Lettres à un ami allemand (dưới bút hiệu Louis Neuville, 1948)

5.      L'Homme révolté (Con người phản kháng, 1951, còn được dịch thành Người nổi loạn)

6.      Carnets, 1935-1942 (1962)

7.      Carnets, 1942-1951 (1965)

8.      Carnets, 1951-1959 (1989)

9.      Correspondance inédite, 1944-1959 (Thư từ trao đổi giữa Albert Camus và María Casares, 2017)

Các bản dịch tiếng Việt

Tuy số lượng tác phẩm để lại không nhiều, nhưng Camus lại là một trong số nhà văn nước ngoài được dịch ở Việt Nam một cách kịp thời, nhanh chóng và tương đối đầy đủ, đặc biệt ở miền Nam trước thời điểm 1975 khi mà ảnh hưởng của nền văn chương hiện sinh đến từ phương Tây nói chung và từ nước Pháp nói riêng là rất lớn.

Thư mục dịch thuật ở Việt Nam (thứ tự sắp xếp theo năm):

1.      Nguyễn Văn Trung dịch (1960), Người đàn bà ngoại tình, in trên số tháng 12, tuần báo Sáng tạo, Tập san Văn.

2.      Trần Phong Giao dịch (1963), Sứ mệnh văn nghệ hiện đại (Discours de Suède), NXB Giao Điểm, in lại bởi NXB An Tiêm (1974).

3.      Trần Thiện Đạo dịch (1964), Giao Cảm, NXB Giao điểm.

4.      Trần Phong Giao dịch (1965), Những người trung thực, Tập san Văn.

5.      Vương Trân Nam dịch, Bàn tay của tình thương (Les Justes), Tập san Văn học.

6.      Trần Phong Giao & Vũ Đình Lưu dịch (1965), Lưu đày và quê nhà, NXB Giao điểm.

7.      Dương Kiền & Bùi Ngọc Dung dịch (1965), Người xa lạ, NXB Đời Nay.

8.      Võ Lang dịch (1965), Người xa lạ, NXB Thời Mới.

9.      Hoàng Văn Đức dịch (1966), Dịch hạch, NXB Thời Mới.

10.  Bùi Giáng trích dịch (1966), Mùa hè (L'Été), Con người phản kháng, in trong Sương Tỳ Hải, NXB Phú Vang, in lại bởi NXB An Tiêm (1972), NXB Văn nghệ TP.HCM (2007).

11.  Trần Thiện Đạo dịch (1967), Bề trái và bề mặt, NXB Giao Điểm.

12.  Bùi Giáng dịch (1967), Con người phản kháng, NXB Võ Tánh.

13.  Bùi Giáng dịch (1967), Bạo chúa Caligula, NXB Võ Tánh.

14.  Nguyễn Thức dịch, Caligula, Tập san Gió Mới.

15.  Bùi Giáng dịch (1968), Mùa hè sa mạc (L’Été – Le Désert – Noces), NXB Võ Tánh.

16.  Bùi Giáng dịch (1969), Biển đông xe cát (Le Mythe de Sisyphe), NXB An Tiêm.

17.  Tuấn Minh dịch (1970), Kẻ xa lạ, NXB Sống Mới.

18.  Võ Văn Dung dịch (1971), Dịch hạch, NXB Dịch Giả, in lại bởi NXB Dân trí (2020).

19.  Bùi Giáng dịch (1972), Ngộ nhận, NXB An Tiêm, in lại bởi NXB Văn nghệ TP.HCM (2006).

20.  Bùi Giáng dịch (1972), Sổ ghi (Carnets), NXB An Tiêm.

21.  Trần Thiện Đạo dịch (1972), Sa đọa, NXB Giao Điểm, in lại bởi NXB Hội Nhà văn (1995).

22.  Lê Thanh Hoàng Dân & Mai Vi Phúc dịch (1973), Kẻ xa lạ, NXB Trẻ.

23.  Nguyễn Trọng Định dịch (1989), Dịch hạch, NXB Văn học.

24.  Vũ Đình Phòng dịch (1992), Nơi lưu đày và vương quốc (L'exil et le royaume), NXB Hội Nhà văn.

25.  Dương Tường dịch (1995), Người dưng, NXB Văn học.

26.  Vũ Đình Phòng dịch (1998), Người đàn bà ngoại tình, in trong tập Truyện ngắn nước ngoài chọn lọc, NXB Quân đội Nhân dân.

27.  Vũ Đình Phòng dịch (1998), Kẻ phản bội, Những người câm (Le Renégat ou un esprit confus – Les Muets), in trong Truyện ngắn chọn lọc tác giả đoạt giải Nobel, NXB Hội Nhà văn.

28.  Nguyễn Trần Sâm dịch (2000), Kẻ xa lạ, Blog Đào Hiếu.

29.  Nguyễn Văn Dân dịch (2002), Kẻ xa lạ, in trong Văn học phi lí, NXB Văn hóa Thông tin.

30.  Nguyễn Văn Dân dịch (2002), Một lập luận phi lí và huyền thoại Sisyphe, in trong Văn học phi lí, NXB Văn hóa Thông tin.

31.  Dương Linh dịch (2004), Người đàn bà ngoại tình, Jonas hay công nghiệp người nghệ sĩ (Jonas, ou l'artiste au travail), Đá mọc (La Pierre qui pousse), in trong Tuyển tập truyện ngắn tác giả đoạt giải Nobel, NXB Hội Nhà văn.

32.  Trần Thiện Đạo dịch (2004), Giao cảm & Bề trái và bề mặt, NXB Văn hóa Thông tin.

33.  An Nguyễn dịch (2005), Người xa lạ, NXB Antôn & Đuốc sáng.

34.  Lê Khắc Thành dịch (2006), Caligula, NXB Sân khấu.

35.  Trương Thị Hoàng Yến & Phong Sa dịch (2014), Thần Thoại Sisyphus, NXB Trẻ.

36.  Thanh Thư dịch (2017), Người xa lạ, NXB Hội Nhà văn.

37.  Liễu Trương dịch (2021), Kẻ ngoại cuộc, NXB Dân trí.

Sưu tầm THẾ GIỚI DANH NHÂN

Read More